สำนวนหมวดหมู่ ก. กระต่ายตื่นตูม
กระต่ายตื่นตูมหมายถึง
สำนวน “กระต่ายตื่นตูม” หมายถึง การตื่นตกใจกลัวอย่างไม่มีเหตุผล หรือการตื่นตกใจจนเกินเหตุเพราะเรื่องเล็กๆ น้อยๆ มักใช้กับคนที่ขาดความรอบคอบหรือตื่นตกใจเกินไปกับข่าวลือหรือสถานการณ์ที่ไม่ร้ายแรง กล่าวคือ “ใช้เปรียบเทียบคนที่แสดงอาการตื่นตกใจง่ายโดยไม่ทันสำรวจให้ถ่องแท้ก่อน” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
สำนวนนี้มีที่มาจากนิทานชาดกเรื่อง “โสณนันทชาดก” ซึ่งเล่าว่า กระต่ายตัวหนึ่งนอนพักผ่อนใต้ต้นหว้า เมื่อผลหว้าสุกหล่นลงกระทบพื้น กระต่ายตกใจตื่นและคิดว่าโลกกำลังจะแตก มันวิ่งหนีด้วยความตื่นตกใจโดยไม่ได้คิดให้รอบคอบ ขณะวิ่งหนี กระต่ายตัวนี้ส่งเสียงร้องเตือนสัตว์อื่นๆ จนพวกสัตว์ทั้งหลายตื่นตกใจตามไปด้วย ทำให้เกิดความโกลาหลทั่วป่า ต่อมาสัตว์เจ้าปัญญาอย่างราชสีห์ได้เข้ามาไต่ถาม จึงพบว่าที่แท้แล้วเป็นเพียงผลไม้หล่นเท่านั้น
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า การตื่นตระหนกและไม่ใช้เหตุผลในการไตร่ตรองอาจก่อให้เกิดความสับสนวุ่นวายและส่งผลกระทบที่ไม่คาดคิด จึงกลายเป็นที่มาของสำนวน ที่หมายถึงการตกใจเกินกว่าเหตุจากเรื่องเล็ก ๆ น้อย ๆ หรือความหวาดกลัวโดยขาดการพิจารณาให้ถี่ถ้วน
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- เมื่อได้ยินเสียงคนพูดว่าไฟไหม้ แม้ว่าจะยังไม่มีใครเห็นควันหรือไฟ ทุกคนก็ตกใจรีบหนีออกจากอาคารทันทีโดยไม่ฟังคำอธิบาย (การตื่นตระหนกอย่างไม่ทันไตร่ตรองจากข่าวที่ยังไม่ได้รับการยืนยัน)
- หลังจากที่มีข่าวลือว่าฝนจะตกหนักตลอดทั้งสัปดาห์ ชาวบ้านบางคนก็เก็บของขึ้นที่สูงทันที แม้ว่าอากาศยังแจ่มใสอยู่ (การเตรียมการอย่างรีบร้อนเพราะกลัวสิ่งที่อาจไม่เกิดขึ้น)
- เธอรีบถอนเงินออกจากบัญชีทั้งหมดเพียงเพราะเพื่อนบอกว่าธนาคารอาจจะล้มละลาย แม้จะไม่มีหลักฐานที่ชัดเจน (การทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งด้วยความตื่นตกใจจากข่าวที่ไม่แน่นอน)
- นักเรียนพากันวุ่นวายเมื่อได้ยินเสียงดังจากนอกห้อง โดยไม่มีใครตรวจสอบว่าเกิดอะไรขึ้นก่อน (การตกใจและทำให้เกิดความวุ่นวายโดยไม่พิจารณาที่มาของเหตุการณ์)
- พนักงานหลายคนรีบส่งใบลาออกเพราะได้ยินข่าวลือว่าบริษัทจะลดจำนวนพนักงาน แม้ว่าผู้บริหารยังไม่ได้ประกาศอย่างเป็นทางการ (การตัดสินใจโดยไม่รอข้อเท็จจริงจากข่าวลือ)
รู้จักสำนวน, สุภาษิต, อื่น ๆ ได้ที่ goodproverb.com
อ้างอิงความหมายจาก LONGDO DICT