สำนวนไทยหมวดหมู่ ถ. ถอยหลังเข้าคลอง
ถอยหลังเข้าคลอง หมายถึง
สำนวน “ถอยหลังเข้าคลอง” หมายถึง การย้อนกลับไปสู่สิ่งที่ล้าหลัง ต่ำลง หรือแย่ลง ทั้งในด้านความคิด การกระทำ หรือความเจริญ เปรียบเสมือนจากที่ควรจะ “เดินหน้าไปข้างหน้า” แต่กลับ “ถอยหลัง” แถมยัง “ตกลงไปในคลอง” ซึ่งถือเป็นสัญลักษณ์ของความล้าหลังในบริบทไทยโบราณ กล่าวคือ “การย้อนกลับไปทำแบบเดิม ๆ ซึ่งไม่ก้าวหน้าและไม่ทันสมัย” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
มาจากการเปรียบเทียบกับทิศทางของความเจริญหรือความก้าวหน้า ที่โดยปกติแล้วควร “เดินหน้า” ไปข้างหน้า ส่วนคำว่า “คลอง” ในสมัยก่อนมักหมายถึงพื้นที่น้ำที่อยู่ต่ำ เป็นเส้นทางหรือสภาพแวดล้อมที่ไม่เจริญเท่า “ถนน” หรือ “ทางหลวง” ที่เป็นสัญลักษณ์ของความเจริญ
คนไทยแต่ก่อนใช้ทางน้ำเป็นทางสัญจรหลัก แม่น้ำสายใหญ่มีคลองเล็ก ๆ เป็นซอยแยกออกไป ทำนองเดียวกับตรอก ซอย ตามถนนต่าง ๆ เมื่อพายเรือออกจากคลองเล็กสู่แม่น้ำใหญ่ก็เปรียบได้กับการทำงานที่เริ่มต้นจากงานเล็ก ๆ ไปสู่งานใหญ่ นับเป็นความก้าวหน้าในการทำงานแต่หากแทนที่จะก้าวหน้ากลับถอยหลังไปสู่งานเล็ก ๆ เหมือนเดิม ก็จะมีคำเปรียบว่าเป็นการพายเรือถอยหลังกลับเข้าคลอง
การ “ถอยหลังเข้าคลอง” จึงสื่อถึงการ ไม่พัฒนา กลับไปสู่ความล้าหลัง หรือลดระดับจากที่เคยดี กลับแย่ลง เปรียบเหมือนคนที่ไม่เดินหน้าไปหาความเจริญ แต่กลับถอยหลังไปสู่จุดที่ด้อยกว่าเดิม
ตัววอย่างการใช้สำนวน
- แผนการเรียนรู้เชิงวิเคราะห์ถูกยกเลิก แล้วกลับไปให้เด็กท่องจำเหมือนเดิม (เป็นการถอยหลังเข้าคลอง เพราะแนวทางพัฒนาถูกย้อนกลับไปใช้วิธีเก่า)
- บริษัทเปลี่ยนจากแสกนนิ้วมาใช้เซ็นชื่อกับแนบรูปถ่ายทุกเช้า “ถอยหลังเข้าคลองสุด ๆ แบบนี้ปี 2566 แล้วนะ” (จากระบบทันสมัย กลับไปใช้วิธีล้าสมัยที่ยุ่งยากกว่าเดิม)
- กฎเลือกตั้งใหม่เสนอให้ยกเว้นการเลือกผู้แทนบางตำแหน่งจากประชาชน (สะท้อนการถอยหลังเข้าคลองทางการเมือง หลังจากเคยเปิดกว้างมาก่อน)
- ขออนุมัติลางานที่เคยทำในแอป ต้องพิมพ์กระดาษ เดินหาลายเซ็นแล้วถ่ายสำเนา “นี่มันถอยหลังเข้าคลองระดับราชการยุคพ.ศ. 2500” (จากระบบออนไลน์ที่สะดวก กลับกลายเป็นระบบเอกสารที่ล้าหลังและสิ้นเปลือง)
- โครงการรถไฟฟ้าในต่างจังหวัดถูกระงับ แล้วหันไปสนับสนุนรถสองแถวแทน (เป็นถอยหลังเข้าคลอง เพราะแนวโน้มพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานกลับถูกย้อนกลับ)