สุภาษิตไทยหมวดหมู่ ค. คบคนจรนอนหมอนหมิ่น
คบคนจรนอนหมอนหมิ่น หมายถึง
สุภาษิต “คบคนจรนอนหมอนหมิ่น” หมายถึง การคบหาคนที่ไม่มีหลักแหล่งหรือไม่น่าไว้วางใจ อาจนำมาซึ่งปัญหาหรืออันตราย เปรียบเสมือนการนอนบนหมอนที่วางไม่มั่นคง เสี่ยงต่อการตกหมอนและเกิดอันตราย เช่น คอเคล็ดหรือบาดเจ็บ สะท้อนถึงความไม่ปลอดภัยในการคบหาคนที่ไม่น่าเชื่อถือ กล่าวคือ “การคบคนหลักลอยอาจเกิดโทษได้” นั่นเอง
ที่มาของสุภาษิต
สุภาษิตนี้มีที่มาจากคำสอนในภาษิตที่จารึกไว้ที่พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ซึ่งกล่าวว่า:
“คนนอนหมอนหมิ่นโอ้ อาดูร
จักพลาดจักแพลงพูล ทุกข์ให้
คิดการแต่หมิ่นมูล มักพลาด
ควรคิดสุขุมได้ มั่นไม้มือดี ด้วย”
คำสอนนี้เปรียบเทียบการคบหาผู้คนที่ไม่มีความมั่นคงหรือหลักแหล่งไว้กับการนอนบนหมอนที่วางไม่มั่นคง การนอนเช่นนี้เสี่ยงต่อการตกหมอนหรือเกิดอาการคอเคล็ด เช่นเดียวกับการคบคนหลักลอยหรือคนไม่น่าไว้วางใจ ที่อาจนำมาซึ่งปัญหา ความลำบาก หรืออันตรายที่คาดไม่ถึง
ข้อความสำคัญของสุภาษิตนี้ยังเตือนให้ระมัดระวังการคบหาคน โดยเลือกคบคนที่มีความมั่นคงในความคิดและการกระทำ เพราะการคบคนผิดอาจส่งผลเสียต่อชีวิตของเราได้ในอนาคต สุภาษิตนี้จึงเปรียบเปรยว่าการละเลยในเรื่องเล็ก ๆ หรือการประมาทในความสัมพันธ์ อาจทำให้เกิดผลเสียใหญ่หลวง เปรียบได้กับหมอนหมิ่นที่ดูไม่สำคัญ แต่หากประมาทก็อาจนำมาซึ่งความทุกข์ได้
ตัวอย่างการใช้สุภาษิต
- นายดำคบเพื่อนที่ชอบล่อลวงให้ทำเรื่องผิดกฎหมาย สุดท้ายถูกหลอกให้ลงทุนจนหมดตัว คนรอบข้างจึงพูดว่า “นี่แหละผลของการคบคนจรนอนหมอนหมิ่น ไม่ระวังให้ดี” (เตือนถึงการคบคนผิดที่นำมาซึ่งความเดือดร้อน)
- สมศรียอมให้เพื่อนใหม่ที่เพิ่งรู้จักยืมเงินจำนวนมากโดยไม่ตรวจสอบความน่าเชื่อถือ สุดท้ายเพื่อนหนีหายไป เธอจึงเสียใจว่า “ไม่น่าเลย เราเหมือนนอนหมอนหมิ่นเอง” (สะท้อนถึงผลเสียจากการไว้วางใจคนง่ายเกินไป)
- เด็กชายคนหนึ่งชอบคบเพื่อนที่ไม่สนใจเรียน จนผลการเรียนตกต่ำ ครูเตือนว่า “ถ้าเธอไม่เลิกคบเพื่อนแบบนี้ ชีวิตเธอจะเหมือนคนจรนอนหมอนหมิ่นที่เจอแต่ปัญหา” (การเตือนให้เลือกคบเพื่อนที่ดี)
- นายแดงเลือกทำธุรกิจกับหุ้นส่วนที่ไม่มีความน่าเชื่อถือ สุดท้ายโดนโกงจนธุรกิจล้มเหลว เพื่อน ๆ จึงกล่าวว่า “การทำงานกับคนที่ไม่มีความมั่นคงก็เหมือนนอนหมอนหมิ่น ต้องระวังให้มาก” (เปรียบถึงความเสี่ยงจากการร่วมงานกับคนไม่ซื่อสัตย์)
- สมชายย้ายเข้าห้องเช่าราคาถูกโดยไม่ตรวจสอบสภาพความปลอดภัย จนข้าวของถูกขโมย คนในครอบครัวจึงบอกว่า “นี่แหละผลของการเลือกที่พักเหมือนคบคนจรนอนหมอนหมิ่น มีแต่จะเจอปัญหา” (เตือนให้ระมัดระวังในทุกการตัดสินใจ)