สำนวนไทยหมวดหมู่ ป. เป็นปี่เป็นขลุ่ย
เป็นปี่เป็นขลุ่ย หมายถึง
สำนวน “เป็นปี่เป็นขลุ่ย” หมายถึง เข้ากันได้ดี ทำอะไรร่วมกันอย่างราบรื่น โดยเฉพาะในการพูดคุย หรือทำกิจกรรมที่มีความสอดคล้องกลมกลืนกัน ไม่มีขัดแย้งหรือขลุกขลัก
เปรียบเสมือนเสียงของปี่กับขลุ่ยที่เล่นร่วมกันได้อย่างไพเราะ ไม่มีใครแย้งจังหวะหรือผิดเสียง จึงใช้สื่อถึงคนที่เข้าขากันดี พูดคุยหรือทำงานกันได้อย่างราบรื่น กล่าวคือ “ถูกคอกัน, ความเข้ากันได้เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน กลมเกลียวไปด้วยกัน พูดจาเออออรับกันไปได้อย่างต่อเนื่อง” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
มาจากการบรรเลงดนตรีไทยในวงปี่พาทย์ไม้แข็ง ซึ่งมีเครื่องดนตรีหลากหลายชนิดเล่นร่วมกันอย่างประสานกลมกลืน โดยเฉพาะปี่ ซึ่งเป็นเครื่องเป่าที่ใช้ดำเนินทำนองหลัก มีเสียงโหยหวน ล่องลอย และต้องประสานไปกับจังหวะของเครื่องตี เช่น ระนาด และฆ้อง ได้อย่างแนบเนียน
ในขณะเดียวกัน ขลุ่ยก็เป็นเครื่องเป่าที่มีบทบาทดำเนินทำนองเช่นเดียวกันกับปี่ แต่ขลุ่ยนั้นจะอยู่ในวงดนตรีอีกประเภทหนึ่ง ไม่ได้ใช้เป่าร่วมกับปี่ในวงเดียวกัน จึงไม่มีการบรรเลงพร้อมกันจริง ๆ ในทางดนตรี
นำมาเปรียบเทียบในลักษณะประชดกับคนที่ไม่น่าจะเข้ากันได้แต่กลับเข้ากันได้เป็นอย่างดี “ประสานสอดคล้องกันราวกับเสียงของปี่และขลุ่ย” ที่คนทั่วไปนึกภาพว่าเป่าร่วมกันได้อย่างไพเราะ จึงนิยมพูดว่า “เข้ากันเป็นปี่เป็นขลุ่ย” เพื่อสื่อถึงความกลมกลืน ไม่ขัดแย้งกันของบุคคลหรือสิ่งต่าง ๆ ที่ทำงานหรือพูดคุยร่วมกันอย่างราบรื่นนั่นเอง
ที่มาของสำนวน
- เธอกับพีทนั่งคุยกันแป๊บเดียวก็หัวเราะกันไม่หยุด เหมือนรู้ใจกันมานาน เข้ากันเป็นปี่เป็นขลุ่ยเลยนะ (บทสนทนาพูดถึงสองคนที่เข้ากันได้ดีตั้งแต่แรกพบ บรรยากาศดูเป็นกันเองและกลมกลืน)
- ประธานสภา – เลขาธิการ ร่วมถกวาระเร่งด่วน เข้ากันเป็นปี่เป็นขลุ่ย ไร้เสียงค้าน (พาดหัวข่าวทางการเมืองหรือองค์กร เพื่อสื่อถึงการประสานงานราบรื่นระหว่างบุคคลสำคัญ)
- ตั้งแต่แนนกับกิตติได้ทำงานด้วยกัน โครงการก็เดินหน้าไวมาก ทุกอย่างลงตัวเป็นปี่เป็นขลุ่ย ไม่ต้องอธิบายกันเยอะ (ใช้ในเชิงบรรยายเชิงชื่นชมว่าทำงานร่วมกันอย่างมีประสิทธิภาพโดยไม่ติดขัด)
- ถึงแม้สองคนนั้นจะดูนิสัยต่างกันสุดขั้ว แต่พอทำงานคู่กันกลับเป็นปี่เป็นขลุ่ยได้อย่างน่าประหลาดใจ (รูปแบบเล่าเรื่อง เพื่อเน้นความขัดแย้งภายนอกแต่สื่อถึงความเข้ากันได้จริง)
- เวทีวันนี้พิธีกรทั้งสองคนอย่างหมิวกับปิง ป้อนมุกกันลื่นไหลไม่มีสะดุด เรียกว่าเข้ากันเป็นปี่เป็นขลุ่ยจนคนดูหัวเราะกันทั้งห้อง (สถานการณ์บันเทิง เพื่อสื่อถึงการทำหน้าที่ร่วมกันได้อย่างลงตัวจนสร้างความสุขแก่ผู้ชม)