สำนวนหมวดหมู่ ก. กระต่ายสามขา
กระต่ายสามขาหมายถึง
การยืนกรานหรือยืนยันเรื่องใดเรื่องหนึ่งโดยไม่ยอมรับฟังเหตุผลหรือหลักฐานใดๆ คล้ายกับการตั้งใจดื้อด้าน ไม่เปลี่ยนใจแม้มีข้อโต้แย้ง กล่าวคือ “ยืนกรานไม่ยอมรับ“
ใช้กับคนที่ยืนกรานความคิดตนเอง ไม่ยอมรับผิด ฉันไม่ได้ทำ ฉันเปล่านะ ยืนยันแบบข้าง ๆ คู ๆ และไม่เปลี่ยนความคิด เช่น มีเหตุการณ์ไม่ชอบมาพากล ซึ่งใคร ๆ ก็เข้าใจอย่างหนึ่งเหมือนกันหมด แต่มีคนคนหนึ่งที่ยืนกรานหนักแน่นว่าไม่ได้เป็นอย่างที่คนอื่นคิดแน่นอน
ที่มาของสำนวน
กระต่ายขาเดียว สำนวนคุ้น ๆ ที่กระต่ายขาเดียว แท้จริงแล้วสำนวนชกระต่ายขาเดียวนี้จริง ๆ แล้วมันชื่อ “กระต่ายสามขา” ต่างหาก… ส่วนเหตุผลว่าทำไมคือ
สำนวนนี้มีที่มาจากนิทานเรื่องหนึ่ง เป็นเรื่องของเด็กวัดที่วันหนึ่ง กระต่ายป่าตัวหนึ่งบาดเจ็บหนีจากการไล่ล่าของนายพรานเข้ามาตายในวัด ลูกศิษย์เห็นเข้าจึงนำมาทำเป็นอาหารเพื่อถวายอาจารย์ แต่ขณะที่ย่างนั้นเนื้อกระต่ายหอมยั่วยวนใจมากจนอดใจไม่ไหว เขาจึงแอบฉีกขากระต่ายออกมากินเองไปหนึ่งข้างซะงั้น!
เมื่อนำกระต่ายไปประเคนให้หลวงพ่อ หลวงพ่อเห็นขากระต่ายข้างหนึ่งหายไป จึงถามเขาว่ามีใครมาแอบกินไปก่อนหรือเปล่า เด็กวัดยืนยันหัวชนฝาว่าไม่มี เพราะกระต่ายตัวนี้มีสามขามาตั้งแต่แรกแล้ว ไม่ว่าหลวงพ่อจะถามกี่ครั้งเขาก็ยังตอบเช่นเดิม ว่ากระต่ายมีสามขาจริง ๆ ไม่มีใครเอาอีกขาหนึ่งไปทั้งนั้น… จึงเป็นที่มาของสำนวนที่ว่า “ยืน(ยัน)กระต่ายสามขา” ในที่สุด
ส่วนเหตุผลที่มักมีคนจำสลับกับ “ยืนกระต่ายขาเดียว” นั้น เนื่องจากมีการละเล่นไล่จับของเด็กไทยอย่างหนึ่ง ที่ผู้ไล่จะถูกเรียกว่า “กระต่าย” และจะต้องกระโดดด้วยขาเพียงข้างเดียวเพื่อไล่จับผู้เล่นอีกฝ่าย ถ้าใครถูกจับได้ก็จะต้องกลายเป็นกระต่ายแทน ด้วยท่ายืนที่ไม่มั่นคง โงนเงนไปมาของกระต่ายขาเดียว จึงทำให้คนนำไปใช้ในความหมายว่า “ยืนยันด้วยข้อมูลที่ไม่แน่นอน” แทน ซึ่งในความเป็นจริงแล้ว ไม่มีสำนวน “ยืนกระต่ายขาเดียว” แต่อย่างใด
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- ในที่ประชุม เมื่อมีคนถามถึงรายงานที่มีข้อผิดพลาดที่เห็นชัดเจน สมชายยังคงยืนยันคำตอบเดิม แม้จะถูกชี้ให้เห็นข้อผิดพลาด แต่เขายังคงยืนกรานด้วยท่าทางมั่นใจ (สมชายไม่ยอมรับข้อผิดพลาด แม้จะมีหลักฐานที่ชัดเจน)
- เพื่อนๆ หลายคนพยายามบอกให้เธอยอมรับว่าสิ่งที่เธอเข้าใจนั้นผิด แต่เธอก็ยังพูดเหมือนเดิมและยืนยันว่าเธอถูกโดยไม่ยอมรับฟังคำอธิบายเพิ่มเติม (เพื่อนของเธอไม่เปลี่ยนความคิด แม้จะมีเหตุผลโต้แย้งที่ชัดเจน)
- เมื่อถูกครูจับได้ว่าโกงข้อสอบ เด็กนักเรียนยังคงยืนกรานว่าเขาไม่ได้ทำผิด แม้ครูจะมีหลักฐานและพยานยืนยันการกระทำ (เด็กนักเรียนไม่ยอมรับความผิด แม้จะมีหลักฐานชัดเจน)
- ในชั้นศาล พยานพยายามยืนหยัดในคำให้การของตนเอง โดยไม่สนใจข้อมูลที่ฝ่ายตรงข้ามนำเสนอ แม้ข้อมูลเหล่านั้นจะชี้ชัดว่าเขากำลังโกหก (พยานยังคงยืนยันคำให้การเดิม แม้จะถูกโต้แย้งด้วยหลักฐาน)
- เขายืนกรานกับพ่อแม่ว่าตนไม่ได้ขโมยของ แม้ว่าทุกคนจะรู้ว่ามันไม่เป็นความจริงและหลักฐานทุกอย่างชี้ว่าเขาคือผู้กระทำ (เขาไม่ยอมรับความผิดที่ทำ แม้จะถูกโต้แย้งด้วยหลักฐานที่ชัดเจน)
รู้จักสำนวน, สุภาษิต, อื่น ๆ ได้ที่ goodproverb.com
อ้างอิงความหมายจากสำนักงานราชบัณฑิตยสภา