สำนวนไทยหมวดหมู่ ข. ขว้างงูไม่พ้นคอ
ขว้างงูไม่พ้นคอ หมายถึง
สำนวน “ขว้างงูไม่พ้นคอ” หมายถึง การกระทำบางอย่างที่ตั้งใจจะผลักภาระ ปัญหา หรือผลเสียออกไปจากตัวเอง แต่กลับไม่สำเร็จ ผลร้ายที่หวังจะหลีกเลี่ยงนั้นย้อนกลับมาส่งผลกระทบต่อผู้กระทำเองในที่สุด กล่าวคือ “การทำอะไรแล้วผลร้ายกลับมาสู่ตัวเอง” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
มีที่มาจากการเปรียบเปรยพฤติกรรมของคนที่พยายามหลีกเลี่ยงปัญหาหรือผลเสีย แต่กลับไม่สามารถทำได้สำเร็จ โดยใช้ภาพของงูซึ่งเป็นสัตว์อันตราย หากมีงูอยู่ใกล้ตัว คนย่อมพยายามขว้างหรือผลักงูออกไปให้ไกลจากตัวเอง แต่หากการขว้างนั้นไม่แรงพอหรือไม่ถูกวิธี งูอาจจึงยังใช้หางรัดผู้ขว้างไว้อยู่ดี และงูอาจตกกลับมาที่ตัวหรือพันอยู่ที่คอของผู้ขว้าง
การเปรียบเทียบนี้สะท้อนให้เห็นถึงการกระทำที่พยายามผลักปัญหาออกไป แต่กลับส่งผลย้อนกลับมาทำร้ายตัวเอง สำนวนนี้จึงมักถูกใช้ในบริบทที่ผู้กระทำไม่สามารถแก้ปัญหาหรือหลีกเลี่ยงผลร้ายได้อย่างเด็ดขาด และยังได้รับผลกระทบจากสิ่งนั้นในที่สุด
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- นายจ้างพยายามเลี่ยงจ่ายค่าชดเชยให้พนักงานที่ลาออกโดยอ้างข้อกฎหมาย แต่พนักงานฟ้องร้องกลับและชนะคดี ทำให้นายจ้างต้องจ่ายเงินมากกว่าเดิม นี่คือตัวอย่างของการขว้างงูไม่พ้นคอ (หมายถึงการพยายามหลีกเลี่ยงปัญหาแต่กลับสร้างปัญหาใหญ่กว่า)
- นักเรียนที่ลอกการบ้านเพื่อนแล้วครูจับได้ ทั้งสองคนถูกเรียกไปตำหนิและตัดคะแนนรวม ทำให้ผลการเรียนของเขาแย่ลง เหมือนกับขว้างงูไม่พ้นคอ (หมายถึงการหลีกเลี่ยงความรับผิดชอบแต่กลับทำให้ตัวเองเดือดร้อน)
- บริษัทที่พยายามเลี่ยงจ่ายภาษีโดยปิดบังรายได้ แต่ถูกกรมสรรพากรตรวจสอบย้อนหลังและเรียกเก็บค่าปรับจำนวนมาก กลายเป็นขว้างงูไม่พ้นคอ (หมายถึงการพยายามเลี่ยงปัญหาแต่กลับทำให้สถานการณ์แย่ลง)
- คนขับรถที่หนีการตรวจแอลกอฮอล์ของตำรวจ แต่ดันไปชนรถคันอื่นระหว่างหนี ถูกดำเนินคดีทั้งสองกรณี นี่แหละคือขว้างงูไม่พ้นคอ (หมายถึงการพยายามหนีความผิดแต่กลับสร้างปัญหาใหญ่กว่า)
- ผู้บริหารพยายามโยนความผิดเรื่องงบประมาณผิดพลาดให้ทีมงาน แต่หลักฐานกลับชี้ว่าตัวเองเป็นคนอนุมัติสุดท้าย ทำให้ถูกตำหนิหนักกว่าเดิม เป็นตัวอย่างของการขว้างงูไม่พ้นคอ (หมายถึงการโยนความผิดให้คนอื่นแต่กลับถูกจับได้และเดือดร้อนเอง)