สำนวนไทยหมวดหมู่ ม. ไม้เบื่อไม้เมา
ไม้เบื่อไม้เมา หมายถึง
สำนวน “ไม้เบื่อไม้เมา” หมายถึง คนที่มักจะขัดแย้ง ทะเลาะ หรือไม่ลงรอยกันอยู่เสมอ เมื่ออยู่ใกล้กันก็มักจะมีเรื่องกระทบกระทั่งกันตลอดเวลา เปรียบเสมือนคู่ของพืชสมุนไพรหรือสิ่งของตามธรรมชาติที่มีฤทธิ์เป็นปฏิปักษ์ต่อกัน ซึ่งโดยเนื้อแท้แล้วเข้ากันไม่ได้ กล่าวคือ “คนที่ขัดแย้งกันตลอด ไม่ลงรอยกัน” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
มาจากความเชื่อและภูมิปัญญาพื้นบ้านของไทยโบราณ เกี่ยวกับการใช้ประโยชน์จากพืชสมุนไพรและเรื่องไสยศาสตร์เป็นสำคัญ
สำนวนนี้ไม่ได้เจาะจงถึงไม้ชนิดใดชนิดหนึ่ง แต่มาจากแนวคิดเกี่ยวกับพืชที่มีฤทธิ์เป็นพิษหรือทำให้มึนเมา ซึ่งในอดีตมีการใช้พืชบางชนิดที่มีคุณสมบัติทางเคมีที่สามารถ “เบื่อ” (ทำให้เป็นพิษหรือวางยา) หรือ “เมา” (ทำให้มึนงง ขาดสติ)
ซึ่งคำเหล่านี้เป็นคำที่ใช้กันทั่วไปในภาษาไทยโบราณ นอกจากนี้ยังมีความเชื่อว่าพืชบางชนิดมีคุณสมบัติเป็น “ของแก้กัน” หรือเป็น “ศัตรูกัน” โดยธรรมชาติ เช่น พืชชนิดหนึ่งอาจเป็นพิษต่อสัตว์บางชนิดอย่างรุนแรง หรือพืชบางคู่หากนำมาอยู่ใกล้กันจะทำให้ฝ่ายหนึ่งเฉาตาย หรือสามารถนำพืชชนิดหนึ่งมาใช้เพื่อลบล้างฤทธิ์ของอีกชนิดหนึ่งได้
ดังนั้นลักษณะความสัมพันธ์ที่เป็นปฏิปักษ์ต่อกันโดยธรรมชาติของพืชเหล่านั้น ถูกนำมาใช้เป็นสำนวนเปรียบเปรยถึงความสัมพันธ์ของคนสองคนที่มักจะขัดแย้ง ทะเลาะเบาะแว้ง หรือไม่ถูกกันอยู่เสมอ เหมือนกับพืชที่เป็นคู่ปรับ หรือเป็น “ของแสลง” ต่อกัน ซึ่งสะท้อนถึงการสังเกตธรรมชาติและการใช้ภาษาเชิงเปรียบเทียบของคนไทยในสมัยก่อนนั่นเอง
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- คุณพ่อกับคุณอาเป็นไม้เบื่อไม้เมากันมาตั้งแต่สมัยหนุ่ม ๆ แล้ว พอเจอกันทีไรเป็นต้องเถียงเรื่องการเมืองกันทุกที
- สองแผนกนี้เป็นไม้เบื่อไม้เมากันมานานแล้ว ทำให้การประสานงานต่าง ๆ ล่าช้าอยู่เสมอ หัวหน้าต้องเรียกไปปรับความเข้าใจกันบ่อย ๆ
- นิสัยของเขาสองคนเหมือนกับเป็นไม้เบื่อไม้เมากันเลย คนหนึ่งชอบความเงียบ อีกคนชอบเสียงดัง จะให้มาทำงานคู่กันได้ยังไง
- แมนยูกับลิเวอร์พูลสองทีมนี้ถือเป็นไม้เบื่อไม้เมา คู่สำคัญของลีก ถ้าลงสนามเจอกันเมื่อไหร่ รับรองว่าเกมจะดุเดือดกว่าคู่ไหน ๆ แน่นอน
- แม้ว่าเราจะเป็นไม้เบื่อไม้เมากันมานาน แต่เพื่อโปรเจกต์นี้ เราต้องพักเรื่องส่วนตัวไว้ก่อนแล้วหันมาทำงานร่วมกันให้ได้