สำนวนไทยหมวดหมู่ ช. ชักใบให้เรือเสีย
ชักใบให้เรือเสีย หมายถึง
สำนวน “ชักใบให้เรือเสีย” หมายถึง การพูดหรือกระทำบางอย่างที่ทำให้เรื่องราวหรือการดำเนินงานผิดทิศทางไปจากเป้าหมายเดิม หรือทำให้สถานการณ์ยุ่งยากและซับซ้อนขึ้นโดยไม่จำเป็น เปรียบเหมือนการชักใบเรือผิดทาง ทำให้เรือแล่นไปในทิศทางที่ไม่ควรจะเป็น กล่าวคือ “การพูดหรือทำอะไรขวาง ๆ ให้การสนทนาหรือการงานเขวออกนอกเรื่องไป” นั่นเอง
ที่มาของสำนวน
มาจากการชักใบเรือหรือการกลับใบเรือของเรือต่อ ซึ่งเป็นเรือที่แล่นโดยอาศัยกำลังลม โดยมีเสากระโดงขึงผ้าใบเพื่อรับลมและพาให้เรือแล่นไปในทิศทางที่ต้องการ หากกลับใบหรือชักใบเรือไม่ถูกต้อง เรืออาจแล่นผิดทิศทาง หยุดนิ่ง หรือแม้แต่คว่ำลง ทำให้เกิดความเสียหายได้
สำนวนนี้จึงถูกนำมาเปรียบเปรยถึงการกระทำหรือคำพูดที่ทำให้สถานการณ์หรือแผนการที่กำลังดำเนินไปอย่างราบรื่นต้องสะดุด ผิดทิศทาง หรือยุ่งยากขึ้นโดยไม่จำเป็น
นอกจากนี้ ยังมีโคลงภาษิตโบราณที่จารึกไว้ ณ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม ซึ่งกล่าวถึงพฤติกรรมของผู้ที่ทำให้เรื่องราวเสียหายหรือผิดพลาดจากเป้าหมายเดิมว่า
“ชู้เขาจะกอดเข้า พัลวัน
มาสอดกลางขวางกัน กีดหน้า
ทานท่านจะให้ปัน กลับชัก เชือนแฮ
ชนชาติตระหนี่บ้า ชักให้เรือเสีย”
โคลงนี้สื่อถึงคนที่เข้าไปขัดขวางหรือเปลี่ยนแปลงบางสิ่งจนทำให้เรื่องราวที่ควรจะราบรื่นกลับยุ่งเหยิงและผิดพลาด เช่นเดียวกับการชักใบเรือผิดทาง ทำให้เรือเสียจังหวะและไปผิดทิศ
ตัวอย่างการใช้สำนวน
- ในที่ประชุม ทุกคนกำลังหารือแนวทางแก้ปัญหาการตลาดอยู่ดี ๆ แต่มีพนักงานคนหนึ่งพูดวกไปเรื่องอื่นที่ไม่เกี่ยวข้อง ทำให้การประชุมสะดุด หัวหน้าจึงตำหนิว่า “อย่าชักใบให้เรือเสีย เราคุยกันเรื่องแผนงาน ไม่ใช่เรื่องส่วนตัว” (แสดงถึงการพูดจาที่ทำให้เรื่องหลักไขว้เขว)
- สองฝ่ายกำลังเจรจาสัญญาทางธุรกิจใกล้จะสำเร็จ แต่จู่ ๆ มีคนหนึ่งพูดแทรกในประเด็นที่ทำให้เกิดความขัดแย้งขึ้นมา นักเจรจาอีกฝ่ายถอนหายใจแล้วพูดว่า “กำลังจะตกลงกันได้อยู่แล้ว นี่คุณมาชักใบให้เรือเสียทำไม” (แสดงถึงการทำให้สถานการณ์เสียไปโดยไม่จำเป็น)
- นักเรียนกลุ่มหนึ่งกำลังช่วยกันทำรายงาน แต่เพื่อนคนหนึ่งกลับเสนอไอเดียที่ยุ่งยากเกินไป ทำให้การทำงานล่าช้า สมาชิกในกลุ่มจึงบ่นว่า “อย่าชักใบให้เรือเสียเลย แค่ทำตามแผนเดิมก็พอ” (เปรียบเทียบถึงการเปลี่ยนแผนโดยไม่จำเป็นจนทำให้ยุ่งยากขึ้น)
- โครงการก่อสร้างกำลังดำเนินไปตามแผน แต่มีเจ้าหน้าที่คนหนึ่งเสนอให้เปลี่ยนแบบกลางคัน ทำให้เกิดความล่าช้าและงบประมาณบานปลาย วิศวกรโครงการพูดกับทีมว่า “แผนงานกำลังไปได้ดี อย่าชักใบให้เรือเสียเลย” (เปรียบถึงการเปลี่ยนแปลงที่ไม่จำเป็นจนทำให้เกิดปัญหา)
- เจ้าหน้าที่รัฐกำลังดำเนินโครงการช่วยเหลือชาวบ้าน แต่มีบางฝ่ายเข้ามากล่าวหาโดยไม่มีหลักฐาน ทำให้เกิดความเข้าใจผิดและโครงการล่าช้า คนในพื้นที่พูดกันว่า “บางคนชอบชักใบให้เรือเสีย ทั้งที่โครงการกำลังช่วยเหลือประชาชน” (เปรียบถึงการขัดขวางโดยไม่จำเป็นจนทำให้เกิดความเสียหาย)