คำพังเพยไทยหมวดหมู่ ท. ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว
ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว หมายถึง
คำพังเพย “ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว” หมายถึง การกระทำของคนจะส่งผลกลับมาหาตัวเองตามสิ่งที่ทำไว้ หากทำความดี ย่อมได้รับผลดีตอบแทน ส่วนคนที่ทำความชั่ว ย่อมได้รับผลร้ายตามมาในภายหลัง และการกระทำของคน ไม่ว่าจะดีหรือชั่ว ย่อมได้รับผลลัพธ์ตามที่ทำไว้ เปรียบเสมือนหลักแห่งกรรม ที่เชื่อว่าผลของการกระทำไม่หายไปไหน ไม่ช้าก็เร็ว ย่อมย้อนกลับมาสู่ผู้กระทำตามความดีหรือความชั่วที่ตนสร้างไว้ กล่าวคือ “คนเราทำอย่างไรก็จะได้อย่างนั้น และใครทำกรรมใดไว้ จะได้รับผลกรรมนั้น” นั่นเอง
ที่มาของคำพังเพย
มีรากฐานมาจากหลักกรรมในพระพุทธศาสนา ซึ่งเป็นความเชื่อสำคัญในสังคมไทยมาแต่โบราณว่าการกระทำของมนุษย์ ไม่ว่าจะดีหรือชั่ว ล้วนมีผลตามมาทั้งสิ้น
แนวคิดนี้ถูกถ่ายทอดผ่านวิถีชีวิต คำสอนของผู้ใหญ่ และวัฒนธรรมไทย เช่น การปลูกฝังให้ลูกหลานประพฤติดี เพราะเชื่อว่าทำความดีจะนำพาสิ่งดี ๆ มาสู่ชีวิต และในทางกลับกัน หากทำชั่ว ก็ย่อมหนีไม่พ้นผลของกรรมไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง
คำพังเพยนี้จึงเป็นการย้ำเตือนว่าสิ่งที่เราทำจะสะท้อนกลับมาหาเราในที่สุด ไม่ใช่เพราะโชคหรือบังเอิญ แต่เป็นเพราะเหตุและผลของการกระทำนั่นเอง
ตัวอย่างการใช้คำพังเพย
- เขาช่วยเหลือเพื่อนร่วมงานโดยไม่หวังผลอะไร พอถึงเวลาปรับตำแหน่ง ทุกคนก็สนับสนุนเขาเต็มที่ ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว (ความดีที่ทำไว้ย้อนกลับมาในรูปแบบของโอกาสที่ดี)
- คนที่โกงบริษัทแม้จะหลบเลี่ยงไปได้พักหนึ่ง แต่สุดท้ายก็โดนจับได้และต้องติดคุก ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว (การทำผิดแม้จะรอดชั่วคราว แต่สุดท้ายผลร้ายก็ตามมา)
- เขาอาสาดูแลแม่ที่ป่วยจนหายดี ญาติพี่น้องจึงยกบ้านให้เป็นมรดกโดยไม่มีใครขัดข้อง ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว (ความกตัญญูนำมาซึ่งผลดีในชีวิต)
- จำไอ้ต่อได้ไหม ตอนสมัยเรียนชอบแกล้งคนอื่นไปทั่ว “จำได้ เดี๋ยวนี้โดนลูกค้าด่าแทบทุกวันเลยล่ะทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่วของจริง” (สะท้อนว่าการกระทำไม่ดีในอดีตย้อนกลับมาเป็นผลในปัจจุบัน)
- แกช่วยเขาไว้แท้ ๆ วันหลังเขากลับมาช่วยแกตอนเดือดร้อนอีก “ใช่เลยทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว บางทีผลของความดีมันย้อนกลับมาแบบไม่คาดคิด” (การทำดีโดยไม่หวังผล กลับได้รับผลตอบแทนในเวลาที่จำเป็น)